Odrzucenie wniosku o uzasadnienie wyroku - kończy postępowanie, zażalenie do sądu wyższej instancji!!

Data: 2020-07-13

1. Zażalenie na postanowienie o odrzuceniu nieopłaconego wniosku o uzasadnienie wyroku nie może być kwalifikowane jako tzw. zażalenie "poziome". 2. Taka sytuacja wystąpiła w jednej ze spraw naszego klienta, w której złożyliśmy zażalenie na postanowienie sądu rejonowego o odrzuceniu wniosku o uzasadnienie. Wniosek nie został opłacony, a sąd odrzucił go bez wezwania o opłatę, a po złożeniu przez nas zażalenia początkowo zakwalifikował je jako zażalenie "poziome", a więc takie, które rozpoznaje sąd rejonowy w poszerzonym 3-osobowym składzie. 3. Po naszej interwencji sąd rejonowy zdecydował się przekazać zażalenie do sądu II instancji, a ten uchylił postanowienie o odrzuceniu wniosku jako wadliwe. Potwierdził tym samym nie tylko bezzasadność jego wydania, lecz także to, że to sąd okregowy był właściwy do rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu rejonowego (por. postanowienie SO w Poznaniu w sprawie II Cz 334/20). 4. W naszej ocenie, w aktualnym stanie prawnym, odrzucenie wniosku o uzasadnienie wyroku zamyka definitywnie drogę do jego zaskarżenia, a tym samym jest orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie. W związku z tym zażalenie na takie postanowienie podlega rozpoznaniu przez sąd II instancji, a to na podstawie art. 394 § 1 k.p.c. Przepis ten jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 394(1a) § 1 pkt 7 k.p.c. Wprawdzie ten ostatni przepis stanowi, że tzw. zażalenie "poziome” przysługuje na postanowienie sądu I instancji, którego przedmiotem jest odmowa uzasadnienia orzeczenia oraz jego doręczenia, niemniej jednak – by zachować spójność obu tych przepisów – art. 394(1a) § 1 pkt 7 k.p.c. należy rozumieć w ten sposób, że zażalenie "poziome” służy wyłącznie na odmowę uzasadnienia orzeczenia, które nie kończy postępowania w sprawie (np. postanowienia o wynagrodzenia biegłego, o skazaniu świadka na grzywnę, udzielaniu zabezpieczenia w toku sprawy). Za taką interpretacją obu powołanych przepisów przemawiają również przewidziane w tych przepisach kategorie zażaleń rozpoznawanych przez sąd I i II instancji. Zażalenie "poziome”, jak wynika z art. 394(1a) § 1 k.p.c., przysługuje na orzeczenia wpadkowe, wydawane w toku postępowania, które nie determinuje jego zawieszenia czy zakończenia. Natomiast, z woli ustawodawcy, sąd I instancji rozpoznaje zażalenia na takie zarządzenia i postanowienia, które uniemożliwiałyby nadanie sprawie biegu (np. zwrot pozwu), blokowały dalsze postępowanie (np. zawieszenie postępowania) lub kończyły postępowanie. Skoro zatem odrzucenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku zamyka drogę do jego zaskarżenia, jest ono orzeczeniem kończącym postępowaniem w sprawie i w związku z tym zażalenie na to postanowienie powinien rozpoznać sąd II instancji, którym w omawianej sytuacji jest sąd okręgowy.